Kanye West'in onuncu albümü, samimi anlar ve muhteşem müziklerle dolu, uzun bir karmaşa. Albüm bekleme süremizi ve yayınlanmasından önce basında büyük yer bulmuş haberleri de hesaba katarsak, büyük bir yükü sırtlamış şekilde piyasaya sürüldü. 27 şarkılık denizin detaylarına dalalım.

26 Ağustos'a saralım. Donda’nın dinleme partisi için Kanye West çocukluk evini Chigaco’daki Soldier Field Stadyumu’na inşa etti. Orada bulunan binlerce insan ve çevrimiçi katılan milyonlarca izleyen Tanrı, aile ve boşanma hakkındaki şarkıları dinledi. Aynı gün West kendini ve evini Öyle Bir Geçer Zaman Ki'deki Mete misali ateşe verdi, Kim Kardashian ile yeniden evlenme ritüelini taklit etti. Kimse tüm bunların ne anlama geldiği konusunda uzlaşamadı. Albümse 29'unda pazar sabahı erken saatlerde, hala kimse neler olduğunu tam olarak anlayamamışken yayınlandı.

Donda’ya yüzeyden baktığımızda tema belli: Annesi ve inancının onu nasıl şekillendirdiği. Hristiyanlık Jesus Walks’tan beri onun müziğinde önemli bir rol oynadı, şimdiyse tüm yaratımını besliyor. Annesi, Dr. Donda C. West, çocukluğundan beri West'in en büyük destekçisi ve müttefiki oldu: “Eğer yapabilseydim Kanye’ye dünyaları verirdim. Sanırım bir sonraki en iyi şeyi yaptım ve onu dünyaya verdim.” 2007'deki vefatı Kanye West'i oldukça sarstı. O günden sonra annesi, West’in her yeni işinin bir köşesinde yerini aldı.

Albüm Kanye West’in annesinin adının uzun bir zikriyle açılışını yapıyor. Bu ad Syleena Johnson’ın sesiyle tekrarlanıyor, ta ki bir nabız halini alana kadar. Kapak siyah, yasın rengi. Fakat “Ye” için hiçbir şey özel değil. Siyah aynı zamanda hem kederin hem uzayın hem de teninin rengi olabilir.

Konuk listesi ve listedekiler hakkındaki iddialar, boşanma gibi magazin olayları derken albüm pek çok haberin gölgesinde çıktı. Fakat biz müziğinden bahsedelim. Kanye West ve diğer yapımcıların bu çalışmasını iki esas palete ayırabiliriz: Biri dijital, sentetik sesler, diğeriyse orglar ve koro vokallerinin egemen olduğu bir müzik, yani kilise müziği. Donda genelde birinciden ikinciye doğru uzanıyor. Fakat bu iki sesin muazzam birleşimini de Hurricane gibi şarkılarda dinleyebiliyoruz. The Weeknd ve Lil Baby’yi dinlediğimiz Hurricane, albümün çoktan parlayan şarkısı oldu bile. Fakat bu şarkının birbirinden farklı isimlerle yayınlanmayan on versiyonu var: Young Thug, Ty Dolla $ign, Big Sean ve Ant Clemons bu isimlerden yalnızca birkaçı.

Donda Kanye West’in tüm hayranların farkında olduğu hünerini gözler önüne seriyor: Müziğin ötesinde alanlara dalabilmesi, doğru insanları bir odaya doldurup ortaya güzel bir iş çıkana kadar uğraş vermesi.

Moon, 24, Come to Life gibi sakin anlar, Kanye West’in inancına yöneldiği dönemlerinin en güzel sonuçları. 24, Sunday Service Korosu ile iş birliği, 26 Ocak 2020’de hayatını kaybeden Kobe Bryant’a adandı. Lil Durk ve Vory’yi dinlediğimiz Jonah nefes kesici. West’in klasik boom-bap seslerini ise Jesus Lord, Keep My Spirit Alive ve Lord I Need You da dinliyoruz.

Albümde 2007 çıkışlı Stronger'daki hibrit hip-house tarzına da rastlıyoruz. God Breathed, Believe What I Say, New Again ve Ok Ok gibi şarkılar bunun örneği.

Kanye West 27 şarkılık albümünde hata yapmıyor değil, en sona eklenmiş çeşitli “part 2”ler olmasa da olurdu demeden geçemiyoruz.

Aile ve maneviyat üzerine bir meditasyon olarak sunulan albüm, kadın müzisyenlerin olmadığı, geçmişinde taciz ve homofobi barındırmış isimleri de içeren uzunca bir konuk listesine sahip. Sayamadıklarımız kusurumuza bakmasın.

1 saat 48 dakikalık Donda bitiyor ve kafanızda Kanye West’in hayatı ve sanatı hakkında büyük soruları cevapsız bırakarak gidiyor. Şarkıların fazlalığı yer yer dikkatimizi dağıtıyor; rap, rock veya gospel karışımlarının yanında bazen eski Kanye West’e geri dönüyoruz bazen de onun modern rap trendlerini geliştirmesine kulak veriyoruz.

Albüm kafanızı karıştıracak dönüşler, birbiriyle rekabet halindeki fikirler ve seslerle dolu. Fakat Kanye West bize My Beautiful Twisted Dark Fantasy’den beri kişisel çatışmalarıyla ne kadar harika müzik yapabileceğini gösterdi. Onun kafasının içi biraz dağınık bir sanat galerisi gibi. Şu ana kadarki tüm çalışmaları da sanat eseri gibi olunca, Donda West'in yalnızca başka bir başyapıtı.